Quản lý nhà đầu tư crypto
Việc phát triển crypto tại Việt Nam là chủ đề tôi đặc biệt quan tâm, nhất là khi đã có nhiều năm hoạt động trong lĩnh vực này ở nước ngoài. Tuần rồi, nhiều bạn bè gửi tôi bài báo này trên VnExpress - bài báo về một số quy định mới liên quan tới crypto mà Bộ Tài chính đang đề xuất. Tôi thấy đây là tín hiệu tích cực trong việc phát triển hành lang pháp lý cho tài sản số và thúc đẩy công nghệ Blockchain ở Việt Nam.
Trong các đề xuất trong dự thảo, có một điểm mà tôi muốn góp ý:
Với nhà đầu tư (crypto), Bộ Tài chính đề xuất phạt 100-200 triệu đồng nếu họ không mở tài khoản và chuyển tài sản mã hóa đang sở hữu về lưu giữ, giao dịch tại các tổ chức được cơ quan này cấp phép.
Tôi hiểu đề xuất này nhằm mục đích quản lý nguồn tiền, giám sát các giao dịch (nhằm chống rửa tiền và các hoạt động phi pháp) và thu thuế. Dẫu vậy, tôi thấy việc làm này không khả thi và có thể là bước đi lùi trong việc quản lý tài sản và phát triển công nghệ này ở Việt Nam. Vài lí do như sau:
Số lượng tài sản mã hoá rất đa dạng, sẽ luôn tồn tại rất nhiều loại tài sản không được hỗ trợ lưu trữ và giao dịch bởi các tổ chức được cấp phép.
Khó thực thi về mặt kỹ thuật: sẽ rất khó để kiểm soát được tài sản được lưu trữ ở các ví non-custodial (ví không lưu ký). Năm ngoái Chính phủ Mỹ đã rút lại những đề xuất kiểm soát loại ví này vào (nguồn).
Đa số những tiến bộ mới trong công nghệ này đều dành cho ví noncustodial. Nếu yêu cầu nhà đầu tư chuyển tài sản về các ví custodial, chúng ta có thể vô tình đẩy lùi bước tiến của công nghệ này ở Việt Nam
Để phát triển bền vững crypto ở Việt Nam, tôi nghĩ có vài giải pháp về chính sách như sau:
Khuyến khích phát triển những nền tảng có thể cạnh tranh với nước ngoài, đồng thời quản lý cả những sàn giao dịch nước ngoài mà người Việt đang sử dụng.
Học hỏi và ứng dụng Travel Rule (đã được triển khai ở Mỹ) yêu cầu các đơn vị cung cấp dịch vụ tài sản mã hoá cần chia sẻ thông tin người gửi và nhận với nhau. Cách này khả thì và phù hợp cho các yêu cầu mà Bộ Tài Chính đang hướng tới.
Phát triển các phần mềm truy vết và gắn nhãn ví crypto với độ chính xác cao. Đây là một bài toán kỹ thuật hay. Sẽ rất hữu ích trong việc giám sát các giao dịch và phòng chống việc sử dụng crypto trong rửa tiền và hoạt động phi pháp.
Việc quản lý crypto ở Việt Nam là vấn đề khó, trên thế giới cũng chưa có nước nào có bộ luật rõ ràng và tối ưu. Tôi nghĩ việc đề xuất và ban hành bộ luật (dù cơ bản) là bước đầu quan trọng, có thể linh hoạt sửa đổi tối ưu theo thời gian. Hi vọng tôi có thể hỗ trợ về mặt kỹ thuật hoặc chính sách trong sự phát triển của ngành công nghiệp này ở nước ta.